Jak czynniki związane ze stylem życia wpływają na choroby przyzębia

Bez bakterii nie będzie choroby przyzębia, dlatego uważa się ją za odrębny czynnik przyczynowo-skutkowy chorób przyzębia. Zwalczanie płytki nazębnej, czyli skuteczne rozbijanie biofilmu, jest zatem uważane za najskuteczniejszy środek zapobiegawczy przeciwko chorobom przyzębia. Jednak kontrola płytki nazębnej jest głównie kwestią zachowania i dlatego można ją uznać za czynnik stylu życia. W naszym ostatnim raporcie omówiliśmy, w jaki sposób strategie zmiany zachowania mogą wpływać na higienę jamy ustnej.

Dziesięciolecia badań wykazały, że palenie tytoniu odgrywa rolę w patologii zapalenia przyzębia na kilka sposobów. Obejmuje to zmianę w kierunku bardziej patogennego mikrobiomu jamy ustnej, upośledzony przepływ krwi dziąseł, dysfunkcję neutrofili, zwiększony poziom mediatorów prozapalnych i zwiększony poziom limfocytów T, które są bardziej immunogenne.

Palenie upośledza również potencjał leczniczy dotkniętej tkanki dziąseł.

Chociaż obecne dowody na promowanie innych zdrowych stylów życia są ograniczone, literatura wykazała, że u pacjentów z zapaleniem przyzębia interwencje mające na celu rzucenie palenia są skuteczne, a tym samym poprawiają zdrowie jamy ustnej.

Badania wykazały, że spożywanie alkoholu wiąże się z umiarkowanie zwiększonym nasileniem choroby przyzębia i może być uważane za niezależny modyfikowalny czynnik ryzyka zapalenia przyzębia.

Jeśli chodzi o mechanizmy leżące u podstaw badań, badania pokazują, że nadużywanie alkoholu ma negatywny wpływ na mikrobiom jamy ustnej, a także upośledza funkcje neutrofili, makrofagów i limfocytów T, zmieniając odpowiedź immunologiczną. Wiąże się to również z upośledzoną regeneracją kości.

Istnieje wyraźny związek psychobiologiczny między przewlekłym stresem i związanymi z nim chorobami z jednej strony, a chorobami przyzębia z drugiej. Przewlekły stres zmienia proces gojenia się tkanek poprzez zwiększenie szybkości wytwarzania cytokin, interleukin (IL-1β, IL-6, IL-8) i TNF-α, co powoduje wzrost nasilenia uszkodzeń przyzębia.

Stres przeciąża również aspekty odpowiedzi immunologicznej , takie jak stymulacja mitogenem, produkcja przeciwciał i cytokin, rozregulowując ogólną odpowiedź immunologiczną, a tym samym sprzyjając rozwojowi zapalenia przyzębia.

Niektóre badania pokazują, że hormony uwalniane pod wpływem stresu mogą powodować namnażanie się bakterii, takich jak Fusobacterium nucleatum, dodatkowo pogarszając nasilenie uszkodzeń przyzębia.

Aby uzyskać więcej informacji, zobacz "Wpływ stresu na choroby przyzębia: wskaźnik ryzyka czy czynnik ryzyka?", który cytuje badania sugerujące, że "uwaga i świadomość stresu jako aspektu kompleksowego zestawu czynników ryzyka zapalenia przyzębia może zmniejszyć jego negatywny wpływ na sprawność immunologiczną".

Dieta o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczów nasyconych, a także dieta o niskiej zawartości polioli, niskiej zawartości błonnika i niskiej zawartości tłuszczów wielonienasyconych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem chorób przyzębia.

Liczne badania wykazały również wiele różnych powiązań między niższym spożyciem wapnia w diecie a chorobami przyzębia. Na przykład niski stosunek wapnia do magnezu w surowicy jest istotnie związany ze zwiększoną utratą przyczepu i postępem choroby przyzębia. W związku z tym mleko i produkty mleczne, jako źródło wapnia, fosforanów i różnych białek, mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie przyzębia. Tymczasem spożycie wapnia poniżej zalecanych poziomów referencyjnych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem utraty zębów, utraty przyczepu i ciężkości chorób przyzębia.

Wytyczne dotyczące konsensusu zalecają diety bogate w witaminy, minerały i pierwiastki śladowe, takie jak dieta śródziemnomorska i dieta nordycka z Okinawy, w celu zmniejszenia stanu zapalnego dziąseł. Diety bogate w witaminy A, B, C i E, a także minerały i pierwiastki śladowe, w tym wapń, magnez, i mangan, wiążą się ze zmniejszonym ryzykiem chorób przyzębia i progresji chorób przyzębia.

Ogólnie rzecz biorąc, dieta bogata w białka, kwasy tłuszczowe i przetworzone cukry oraz uboga w owoce i warzywa zwiększa ryzyko chorób przyzębia. I odwrotnie, diety o niskiej zawartości cukru, wysokiej zawartości błonnika i wysokim stosunku kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3 zmniejszają ryzyko chorób przyzębia.

Aby uzyskać więcej informacji, zobacz "Choroby dziąseł i odżywianie".

Witamina D odgrywa ważną rolę w metabolizmie wapnia i kości , a także uważa się, że ma działanie immunomodulujące i przeciwzapalne, co może pomóc w kontrolowaniu i zmniejszaniu obrzęku przyzębia. U pacjentów z zapaleniem przyzębia zgłaszano niższe poziomy witaminy D w porównaniu ze zdrowymi osobami z grupy kontrolnej, podczas gdy odwrotnie, wyższe stężenie 25-hydroksywitaminy D w surowicy wiązało się z niższymi wskaźnikami zapalenia dziąseł oraz mniejszą utratą przyczepu i zębów.
Jako hormon sekosteroidowy wytwarzany głównie przez skórę pod wpływem światła słonecznego, witamina D jest dostępna w żywności tylko w śladowych ilościach. Jeśli pacjenci zmagają się z niedoborem witaminy D, zalecają większą ekspozycję na światło słoneczne lub przyjmowanie suplementu witaminy D.

Ponad 280 badań epidemiologicznych i kontrolowanych badań klinicznych wykazało związek między otyłością a zwiększonym ryzykiem chorób przyzębia. Chociaż mechanizm patofizjologiczny leżący u podstaw tego zwiększonego ryzyka pozostaje niejasny, istnieje wiele teorii.

Jeśli dana osoba jest otyła przez długi czas, jej waga może nadwyrężyć zdolność organizmu do efektywnego rozprowadzania tlenu. Ponadto otyłość może częściej powodować stany zapalne w różnych obszarach ciała i jest związana z ogólnoustrojowym stanem zapalnym o niskim stopniu nasilenia, mierzonym białkiem ostrym fazy zapalnej CRP wydalanym przez wątrobę. Oba te możliwe skutki uboczne otyłości mogą prowadzić do insulinooporności, zjawiska, w którym komórki mięśni, tłuszczu i wątroby osoby otyłej nie mogą reagować na insulinę tak skutecznie, jak normalnie. Insulinooporność może prowadzić do stanu przedcukrzycowego, co z kolei zwiększa ryzyko chorób przyzębia.

Aby uzyskać więcej informacji, zobacz "Powiązania między otyłością a chorobami przyzębia: co powinni wiedzieć Twoi pacjenci".

Liczne ostatnie badania dowiodły związku ze zwiększoną aktywnością fizyczną oraz zmniejszonym ryzykiem i ciężkością chorób przyzębia.

Na przykład badanie z 2018 r. dowiodło, że "nawyki związane z ćwiczeniami mogą zmniejszyć miejscowe cytokiny zapalne, aktywować komórki immunokompetentne i poprawić patologiczny stan zapalenia przyzębia". Badanie to wskazuje, że długotrwałe umiarkowane ćwiczenia są korzystne immunologicznie, ponieważ zmniejszają podskórną i trzewną tkankę tłuszczową, zmniejszają podstawowy poziom cytokin zapalnych i zwiększają cytokiny przeciwzapalne.

Wykazano również, że ogólne ćwiczenia aktywują lokalne komórki immunokompetentne, takie jak makrofagi, neutrofile i limfocyty.

Na podstawie tych badań możemy wywnioskować, że jest prawdopodobne, że zwiększona aktywność fizyczna obniży ryzyko chorób przyzębia u pacjenta.