Het beoordelen van het nieuwste onderzoek naar het verband tussen inflammatoire darmziekten en mondgezondheid

Ziekte van Crohn

• Beschrijving: De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van het maagdarmkanaal die het meest voorkomt in West-Europa en Noord-Amerika, waar het 100 tot 300 mensen per 100.000 treft - hoewel het wereldwijd steeds vaker voorkomt. De piekincidentie van de ziekte van Crohn treedt op bij patiënten in de leeftijd van 15 tot 25 jaar, maar alle leeftijden worden beïnvloed.
• Effect en symptomen: De aandoening veroorzaakt een abnormale immuunrespons die overmatige ontsteking in het spijsverteringsstelsel veroorzaakt. Deze ontsteking komt meestal voor in de darmwanden in het onderste deel van de dunne darm en delen van de dikke darm, maar het kan overal in het systeem voorkomen. Symptomen van CD kunnen voortdurend optreden en oplaaien gedurende het leven van de patiënt en omvatten aanhoudende diarree, buikpijn en krampen, verlies van eetlust, gewichtsverlies en koorts. Rectale bloedingen komen minder vaak voor, maar kunnen voorkomen.
• Oorzaak: De oorzaak van de ziekte van Crohn is momenteel onbekend. Er zijn meer dan 100 genetische markers geassocieerd met CD, waardoor het uiterst moeilijk is om precies te bepalen hoe het wordt geactiveerd. De genen die betrokken zijn, suggereren echter dat de immunoreactiviteit van een patiënt voor darmbacteriën een cruciaal onderdeel kan zijn dat het risico op het ontwikkelen van de ziekte bepaalt. Genetische gevoeligheid, omgevingsfactoren zoals roken, medicijnen, dieet en veranderde darmmicrobiota in het gastheermicrobioom zelf zijn allemaal gecorreleerd met een verhoogd risico op CD. Deskundigen zijn momenteel van mening dat interacties tussen CD-betrokken genen en de omgeving van de patiënt de ontwikkeling van CD kunnen vergemakkelijken door de bekleding van de darm van de patiënt te beschadigen of anderszins hun immuunafweer te verstoren om darmbacteriën aan te vallen.
• Behandeling: Er is momenteel geen remedie voor de ziekte van Crohn. De aandoening wordt beheerd door verschillende behandelingen te gebruiken om de overactiviteit van het darmimmuunsysteem te onderdrukken.

Colitis ulcerosa

• Beschrijving: Colitis ulcerosa is een chronische inflammatoire darmziekte die de dikke darm aantast. Het komt ook het meest voor in Noord-Amerika en West-Europa, waar het 40 tot 240 per 100.000 mensen treft, maar de incidentie neemt wereldwijd toe. UC kan zich op elke leeftijd ontwikkelen, maar komt meestal voor bij mensen tussen de 15 en 30 jaar.
• Effect en symptomen: UC wordt gekenmerkt door de abnormale ontsteking van het binnenoppervlak van het rectum en, af en toe, delen van de dikke darm. Symptomen zijn vaak diarree, bloedverlies, pus of slijm in de ontlasting, gewichtsverlies en buikpijn en krampen.
• Oorzaak: We weten niet precies wat UC veroorzaakt, omdat wetenschappers variaties in tientallen genen hebben geïdentificeerd die mogelijk verband houden met de ziekte. Veel van deze genen zijn geassocieerd met de beschermende functie van de darmen, wat onderzoekers ertoe brengt te speculeren dat UC kan worden veroorzaakt door een afbraak van de barrière tussen darmbacteriën en toxines die door het spijsverteringskanaal gaan.

• Behandeling: Er is momenteel geen remedie voor UC. De huidige behandelingsopties richten zich op het dempen van de immuunrespons van de dikke darm en het verminderen van ontstekingen. Sommige patiënten kunnen colectomiechirurgie nodig hebben om colonneoplasie of andere complicaties te behandelen.

• Verschillen tussen CD en UC

  Hoewel CD en UC veel symptomen en risicofactoren delen, zijn het verschillende belangrijke verschillen, met name in waar ze voorkomen:

  • CD kan elk deel van het maagdarmkanaal beïnvloeden, terwijl UC alleen de dikke darm beïnvloedt.
  • CD kan betrekking hebben op alle vier de lagen van de darmwand, terwijl UC alleen voorkomt in de binnenbekleding van de dikke darm.
  • CD verschijnt in "patches" langs verschillende delen van de darmwand, terwijl UC een continu deel van de darm beïnvloedt. 

  IBD en mondgezondheid: vijf belangrijke bevindingen

  Recente studies hebben verschillende belangrijke verbanden aangetoond tussen inflammatoire darmziekten en hun verhoogde risico op parodontitis, waaronder:

  1. Beide vormen van IBD zijn geassocieerd met een hogere prevalentie van parodontitis

  Een studie uit 2016 toonde aan dat de pathogenese van zowel CD als UC wordt veroorzaakt door gecompliceerde interacties tussen dysbiotische microbiota bij de patiënt en de immuun-inflammatoire reactie. Parodontitis bleek vaker voor te komen bij patiënten met deze karakteristieke IBD-responsen.

  2. IBD en parodontitis hebben verschillende risicofactoren gemeen

  Meerdere studies hebben aangetoond dat IBD en parodontale aandoeningen verschillende omgevingsrisicofactoren gemeen hebben, waaronder het roken van tabak, dieet, stress, dysbiose van het microbioom, algemene disfunctie van het immuunsysteem en genetische aanleg.

  3. IBD's zijn geassocieerd met een significant hoger risico op parodontitis

  Een systematische review uit 2017 toonde aan dat patiënten met IBD's betrouwbaar een veel hoger risico op parodontitis en een slechte mondgezondheid hadden dan patiënten zonder IBD's, hoewel deze studie geen direct oorzakelijk verband tussen IBD en parodontitis vaststelde.

  4. IBD verandert orale microbiota en ontstekingsprocessen, wat leidt tot dit verhoogde risico

  Een andere systematische review uit 2021 verduidelijkte verder de relatie tussen IBD's en parodontitis, waarbij werd vastgesteld dat IBD-patiënten een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van parodontitis, specifiek als gevolg van IBD-getriggerde wijzigingen van hun orale microbiota en ontstekingsprocessen. Cruciaal is dat deze studie geen bewijs vond dat IBD-patiënten een groter risico lopen op complicaties tijdens routinematige tandheelkundige zorg dan de algemene bevolking, hoewel IBD-patiënten die steroïden of andere immunosuppressieve therapieën gebruiken als onderdeel van hun behandeling een verhoogd risico op infectie als bijwerking kunnen hebben.

  4. Wetenschappers hebben een relatie gevonden tussen parodontitis, IBD's en veranderde cytokineniveaus in speeksel en gingivale creviculaire vloeistof

  Een studie uit 2022 toonde aan dat zowel parodontale aandoeningen als IBD's geassocieerd zijn met verhoogde concentraties van bepaalde cytokines in het speeksel en gingivale creviculaire vloeistof. Deze bevindingen betekenen dat IL-1β een belangrijk inflammatoir cytokine kan zijn voor het begrijpen van de ernst van tandvleesontsteking veroorzaakt door UC en CD. Bovendien zou speekselcytokine IL-17A een potentiële biomarker kunnen zijn om te begrijpen hoe UC de ernst van parodontitis zou kunnen verhogen.