Aftowe zapalenie jamy ustnej: fakty, statystyki i nowe badania

Aftowe zapalenie jamy ustnej jest jednym z najczęstszych zaburzeń błony śluzowej jamy ustnej, których mogą doświadczyć pacjenci, a afty mogą powodować nieproporcjonalny poziom dyskomfortu, biorąc pod uwagę ich rozmiar. Pomożemy Ci rozwjać obawy Twoich pacjentów oraz zaprezentujemy informacje o najnowszych badaniach.

Aftowe zapalenie jamy ustnej: definicja, przyczyny, leczenie

Aftowe zapalenie jamy ustnej może być zagadkowym problemem zarówno dla pacjentów, jak i dentystów. To dlatego, że dokładna przyczyna tych płytkich zaczerwienienie zmian pozostaje niejasna, i nie ma jednoznacznej i uniwersalnej metody leczenia. Mając to na uwadze należy pamiętać, że nadal istnieje wiele użytecznych porad którymi dentyści mogą pomóc pacjentom w zminimalizowaniu uporczywego bólu powodowanego przez afty.

Wkrótce zajmiemy się kilkoma interesującymi badaniami i nowymi odkryciami. Ale najpierw przejdźmy przez podstawy.

Czym jest aftowe zapalenie jamy ustnej?

Aftowe zapalenie jamy ustnej jest powszechnie definiowane jako nawracające owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej. Najbardziej narażone obszary jamy ustnej to błony śluzowe warg, policzka i języka. W przeciwieństwie do na przykład opryszczki, która rozwija się na zewnątrz jamy ustnej, te owrzodzenia są niezakaźne. Bardzo ważne jest skuteczne przekazanie tej wiadomości pacjentom, którzy często mają błędne przekonania dotyczące transmisji aftowego zapalenia jamy ustnej.

Ogólnie rzecz biorąc, rozróżniamy trzy główne prezentacje kliniczne aftowego zapalenia jamy ustnej na podstawie wielkości i liczby ran:

• Drobne owrzodzenia aftowe: zazwyczaj okrągłe i <10 mm średnicy.
• Duże owrzodzenia aftowe: podobne do drobnych aftów, ale są większe (>10 mm średnicy) i dlatego wymagają dłuższego czasu gojenia.
• Nadżerki opryszczkopodobne: wiele wrzodów o średnicy <1 mm, występujących w liczbach do 100.

Inne stany jamy ustnej, które pacjenci mogą mylić z aftowym zapaleniem jamy ustnej to:

• Zespół pieczenia jamy ustnej
• Kandydoza jamy ustnej
• Nawracający wirus herpes simplex lub herpes varicella zoster
• Leukoplakia
• Liszaj jamy usntej
• Pryszczyce
• Zainfekowane gruczoły ślinowe
• Ropień
• Choroba Behçeta

Przyczyny aft

Jak wspomniano powyżej, niewiele wiadomo o przyczynach i etiologii aftowego zapalenia jamy ustnej, pomimo jego wysokiej częstości występowania. Może to być frustrujące zwłaszcza dla pacjentów, którzy borykają się nim regularnie.

Istnieje wiele czynników predysponujących, które możesz omówić ze swoimi pacjentami. Należą do nich:

• Fizyczne uszkodzenie dziąseł, języka lub innych tkanek miękkich w jamie ustnej. Jest to prawdopodobnie najczęstszy i łatwy do wyjaśnienia czynnik. Uszkodzenie tkanek może się zdarzyć z różnych powodów, w tym od zbyt mocnego szczotkowania (lub z zbyt twardych włókien włosia), podgryzania wewnętrznej strony jamy ustnej, lub podrażnień swpowodowanych aparatem ortodontycznym.
• Niedobory składników odżywczych odpowiedzialnych za proces tworzenia komórek krwi, takich jak żelazo, cynk, kwas foliowy i ważne witaminy, takie jak B12.
• Dziedziczenie, ponieważ u dużej części pacjentów afty występują również u członków rodziny.
• Negatywna reakcja na pasty do zębów lub inne produkty do pielęgnacji jamy ustnej zawierające niektóre składniki.
• Podstawowe warunki ogólnoustrojowe, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub HIV, zwiększa podatność pacjentów na rozwój aft.
• Stres. Jest to dość niejednoznaczne i może być trudne do omówienia z pacjentami, ale powiązania te zostały naukowo wykazane, więc z pewnością warto się nad nimi pochylić. 

Najnowsze badania na temat aftowego zapalenie jamy ustnej

Oto kilka linków do dodatkowych materiałów, dzięki którym możesz nadrobić zaległości w najnowszych badaniach klinicznych:

Mikrobiota jamy usntej pacjentów z nawracającym aftowym zapaleniem jamy ustnej [1]

Kilka lat temu Akademia Sahlgrenska i Uniwersytet w Göteborgu przeprowadziły badania nad nawracającym aftowym zapaleniem jamy ustnej w poszukiwaniu nowych informacji. Badanie wykazało, że skład mikrobiomu jamy ustnej był inny u pacjentów z nawracającym aftowym zapaleniem jamy ustnej, w porównaniu do zdrowej grupy kontrolnej. Wyniki te zostały potwierdzone w innym badaniu, opublikowane w Journal of Dental Research chwilę później. Jednak, pozostaje niejasne, czy te różnice mikrobiologiczne są efektem czy przyczyną aftowego zapalenia jamy ustnej.

Analiza całego genomu pod kątem owrzodzeń jamy ustnej identyfikuje skojarzenia w immunologicznym loci regulacyjnym [2]

Naukowcy z Wielkiej Brytanii, Australii i USA próbowali znaleźć specyficzne loci genetyczne, które mogłyby wyjaśnić fakt, że aftowe zapalenie jamy ustnej ma wyraźny składnik dziedziczny. W ich badaniu, opublikowanym w Nature Communications, zidentyfikowano kilka loci. Co ciekawe, wiele z nich znajdowało się w (lub blisko) genów, które biorą udział w odporności limfocytów T. Zapewnia to dalsze wsparcie dla powszechnie przyjętej teorii, że układ odpornościowy odgrywa ważną rolę w etiologii aftowego zapalenia jamy ustnej.

Apoptoza komórek nabłonkowych w nawracających aftach [3]

Porównując zdrowy nabłonek z tym dotkniętym nawracającym owrzodzeniem, to badanie z Journal of Dental Research wskazuje na sekwencję apoptozy komórkowej, która może prowadzić do powstania typowej obwodowej aureoli zapalnej otaczającej afty.

Leczenie nawracającego aftowego zapalenia jamy ustnej za pomocą płynu do płukania jamy ustnej lub preparatu w postaci żelu do stosowania miejscowego zawierającego kwas hialuronowy: retrospektywne badanie kliniczne [4]

W badaniu opublikowanym w BMC Oral Health w 2019 r. badano działanie lecznicze jednego z naszych płynów do płukania jamy ustnej (GUM^® AftaClear płyn) i żelu (GUM AftaClear żel) – oba zawierające kwas hialuronowy – na nawracające afty. Po tygodniu zmiany znacznie się zmniejszyły w obu przypadkach: 77% dla płynu do płukania i 81% dla żelu. Zaobserwowali nawet całkowite ustąpienie zmian w 60% (płyn do płukania ust) i 56% (żel) przypadków. Co ważne, 44 z 45 uczestników zgłosiło poprawę jakości życia podczas leczenia. 

Czy możliwe jest optymalne leczenie nawracającego aftowego zapalenia jamy ustnej? [5]

Tytuł tego artykułu nawiązuje do pytania, które zadają sobie pacjenci i dentyści na całym świecie. Czy nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej można naprawdę skutecznie leczyć, biorąc pod uwagę obecny stan wiedzy naukowej? Autorzy dokonali przeglądu szerokiego zakresu istniejących badań, ale doszli do wniosku: „Ze względu na ograniczenia w liczbie badań opartych na dowodach i niewystarczające dane potwierdzające lub obalające skuteczność poszczególnych terapii, niezbędne są szersze badania kliniczne by udoskonalić optymalną metodologię skutecznego zarządzania RAS. ”

Jak wesprzeć pacjentów w walce z aftami?

Jak potwierdza ostatni artykuł powyżej, nie ma obecnie żadnego znanego lekarstwa na aftowe zapalenie jamy ustnej. Oczywiście nie jest to to, co pacjenci borykający się z dyskomfortem spowodowanym przez afty chcą usłyszeć, szczególnie jeśli regularnie doświadczają tego stanu. Dlatego też należy skupić się na opiece wspierającej - rozwiązaniach, które przynoszą ulgę w bólu lub sprzyjają gojeniu się ran. Istnieje wiele skutecznych rozwiązań, które można z nimi omówić, a GUM oferuje szereg produktów specjalnie zaprojektowanych do tego celu.

Co na afty

W celu szybszego, bardziej znaczącego i skutecznego uśmierzania bólu i gojenia się ran, interwencje są ogólnie ukierunkowane na stosowanie miejscowe. Istnieje wiele produktów, które mogą pomóc. Nasza linia GUM AftaClear zapewnia natychmiastową ulgę i przyspiesza gojenie aft dzięki unikalnej kombinacji składników. Produkty GUM AftaClear są dostępne w trzech różnych wersjach dostosowanych do preferencji pacjenta:

• Spray GUM AftaClear: Dobre rozwiązanie "w biegu"
• Żel GUM AftaClear: Idealny do aplikacji przed snem
• Płyn GUM AftaClear: Idealny do stosowania po codziennej higienie jamy ustnej

Każdy z tych produktów służy podobnemu celowi: tworzy barierę ochronną na owrzodzeniu, aby złagodzić ból i stymulować gojenie.

Niezależnie od tego, czy używają produktów do higieny jamy ustnej na afty, czy nie, przypomnij pacjentom, aby robili samodzielnie, co mogą, aby uniknąć podrażnienia lub pogorszenia stanu rany (tj. aby unikali przygryzania i starali się nie jeść ostrych potraw ani pić alkoholu).

Pomóż pacjentom znaleźć ulgę w bólu

Biorąc pod uwagę, jak bolesnym doświadczeniem są nawracające afty, pacjenci bardzo docenią skuteczną pomoc udzieloną im przez dentyste. Jest to częsty problem w ochronie zdrowia błony śluzowej jamy ustnej i chociaż może nie być lekarstwa, zdecydowanie istnieją sposoby na złagodzenie bólu i zmniejszenie liczby przypadków.